Als je bekend bent met het volgen van diëten dan ben je waarschijnlijk ook wel bekend met het tellen van calorieën. Het tellen van calorieën heeft een doel, namelijk er voor zorgen dat je minder calorieën binnen krijgt dan wat je lichaam verbrand. Door minder calorieën te eten dan wat je lichaam nodig heeft worden de vetreserves aangesproken waardoor je gewicht verliest.
Hoeveel calorieën heb je nodig?
Ons lichaam heeft energie nodig; energie om op temperatuur te blijven, voor de hartslag, de ademhaling, de spijsvertering en energie voor de hersenen en spieren.
De hoeveelheid energie welke het lichaam nodig heeft is voor iedereen weer anders. Het hangt op de eerste plaats af van je geslacht, mannen hebben meer calorieën nodig dan vrouwen. De gemiddelde man heeft dagelijks 2.500kcal nodig tegenover 2.000kcal voor de gemiddelde vrouw. Dit verschil heeft te maken met het verschil in spiermassa, waarvan mannen dat van nature meer hebben. Spieren verbruiken meer energie.
Daarnaast is de hoeveelheid calorieën welke je lichaam nodig heeft afhankelijk van je gewicht, lengte, leeftijd en natuurlijk hoeveel je beweegt (fysiek zwaar werk, sporten).
Is afvallen echt zo simpel dan?
Helaas is afvallen niet zo simpel dat je kan volstaan met het simpel weg tellen van calorieën om gewicht te verliezen. En het tellen van calorieën is daarom ook enigszins achterhaald.
Stel je hebt een dagelijkse calorieën behoefte van 2.200kcal en om gewicht te verliezen ga je dagelijks niet meer dan 1.700kcal eten. Je hebt daarmee een negatieve energiebalans van 500kcal per dag waarmee je in 2 weken tijd een kilo vet kwijt raakt (een kilo lichaamsvet staat gelijk aan ongeveer 7.000kcal).
Nu kan je die 1.700kcal op verschillende manieren eten. Het ene uiterste is dat je suiker- en koolhydraatrijke voeding eet: frisdrank, wit brood, patat, kroket en je favoriete chips.
Het andere uiterste is dat je uitsluitend gezonde en onbewerkte voeding eet: water, veel groente, mager rundvlees, kipfilet of vis, wat fruit en een groene smoothie. Je kunt je voorstellen dat je lichaam daar anders op reageert. Je zult je beter voelen als je gezonde en natuurlijke voeding eet. Als je suiker- en koolhydraatrijk eet dan kan je bovendien minder eten, je zal sneller aan de 1.700kcal zitten. Een patatje mayo is al 600kcal. Je hebt met 1 patatje al een derde van je dagelijkse calorieën behoefte. Vergelijk dat eens met een portie broccoli van 300gram, dat zijn slechts 90kcal. Daar kan je vrijwel onbeperkt van eten zonder aan de 1.700kcal te komen.
Insuline
De ene calorie heeft niet hetzelfde effect op het lichaam dan de andere calorie. Dit heeft te maken met de oorsprong van de calorie. Een calorie kan afkomstig zijn van: koolhydraten (suikers), vetten of eiwitten.
Koolhydraten worden door het lichaam omgezet in glucose (suiker) zodat ze door het bloed opgenomen kunnen worden. Via het bloed wordt de glucose naar de spieren en de hersenen getransporteerd. Om de glucose uit het bloed te kunnen halen maakt het lichaam het hormoon insuline aan. Insuline blijkt verantwoordelijk te zijn voor vetopslag. Als er insuline in het bloed is dat weet het lichaam dat er genoeg energie in de vorm van suikers is waardoor het vet gaat opslaan en vasthouden. Het vet is immers niet nodig als energiebron vanwege de aanwezige suikers.
Om deze reden speelt de bloedsuiker- en insulinehuishouding een belangrijke rol als we lichaamsvet willen verliezen. We kunnen minder calorieën eten dan het lichaam nodig heeft terwijl het niet of nauwelijks lukt om gewicht te verliezen omdat we de verkeerde calorieën eten. Als we vooral suiker- en koolhydraatrijke voeding eten dan zal het lichaam onder invloed van de insuline welke aangemaakt wordt zijn vet vast houden.
Vetten en eiwitten hebben in tegenstelling tot koolhydraten vrijwel geen effect op de bloedsuikerspiegel.
Willen we afvallen dan zullen we dus niet alleen moeten letten op het aantal calorieën welke we eten, maar ook op het type calorieën welke we eten.
Koolhydraatarm
Willen we afvallen dan zullen we de calorie inname moeten beperken door minder koolhydraten te eten. Koolhydraten zijn verantwoordelijk voor de aanmaak van insuline. En juist deze insulinewaarden moeten we zo laag mogelijk houden.
Naast minder koolhydraten eten kunnen we ook nog de keuze maken voor het juiste type koolhydraten. Sommige koolhydraatbronnen zoals wit brood, witte rijst en gebakken (of gefrituurde) aardappelen worden snel door het lichaam omgezet in glucose, waardoor er een piek in de bloedsuikerspiegel en insuline waarde ontstaat.
Andere koolhydraatbronnen zoals havermout, volkoren brood, zilvervlies rijst en zoete aardappelen worden juist langzaam omgezet tot glucose. Het lichaam hoeft dan minder insuline aan te maken. Deze langzame koolhydraatbronnen verdienen dan ook de voorkeur als je gewicht wilt verliezen (of op gewicht wilt blijven).
De nut van het calorieën tellen
Calorieën tellen is iets wat best wel vervellend is als je aan het lijnen bent. Je moet constant opzoeken hoeveel calorieën ergens in zitten en je mag nooit vergeten op te schrijven hoeveel je ergens van gegeten hebt. En het is eigenlijk helemaal niet nodig. Het voordeel van calorieën tellen is echter wel dat je je bewust wordt van wat je allemaal eet. Maar als je al een tijdje calorieën telt dan krijg je al een aardig gevoel over de hoeveelheid calorieën welke je eet.
Wil je afvallen dan kan je je beter richten op het eten van gezonde en onbewerkte voeding. Het voordeel daarvan is dat je eerder een verzadigd gevoel krijgt waardoor je automatisch niet te veel eet, zonder het frustrerende tellen van calorieën. Denk daarbij aan het hier boven aangehaalde voorbeeld van een patatje versus broccoli. Een patatje mayo is 600kcal wat net zoveel is als 1800 gram broccoli. Na een patatje mayo lust je eigenlijk nog wel wat maar als je 400 gram broccoli hebt gegeten dan stop je vanzelf omdat je dan echt wel genoeg hebt.